Lào Cai 26° - 27°
Nghệ nhân ưu tú Vàng Tờ Phủ, người giữ hồn di sản văn hóa người Nùng Dín
Ông Vàng Tờ Phủ, Dân tộc Nùng (nhóm ngành Nùng Dín) là một trong chínnghệ nhân ưu tú tỉnh Lào Cai được Nhà nước phong tặng Danh hiệu “Nghệ nhân ưutú” trong lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể. Ông là người tiêu biểu trongviệc gìn giữ và phát huy hồn di sản văn hóa dân tộc Nùng huyện Mường Khương.

Sinh năm 1929, thôn Tùng Lâu, xã Tung Chung Phố, huyện Mường Khương,tỉnh Lào Cai, Ông đã có hơn 30 năm cống hiến cho sự nghiệpbảo tồn và phát huy tinh hoa văn hóa tộc người. Bản thân ông đã thực hành vàtruyền dạy các di sản văn hóa phi vật thể để phục vụ cộng đồng tạiđịa phương, như: giúp bà con thựchiện nghi lễ tang ma cổ truyền, diễn xướng các bài mo tiễn đường nhằmduy trì, bảo tồn phong tục tang lễ cổ truyền người Nùng Dín. Ông cũng là người nắm giữ và truyền dạy hàng ngàn lượt cácbài dân ca, nghi lễ giải hạn, cúng ma trừ tà chữa bệnh cho cộng đồng dân tộcđịa phương, chữa bệnh bằng y học cổ truyền, mẹo vặt, pháp thuật dân gian và gần50 loại bệnh tật, tai nạn khác nhau bằng các loại thuốc nam nhặt hái trên rừng.Điển hình là các bệnh: mù mắt, gãy xương, rắn cắn, đau dạ dày, kiết lỵ, bệnhsởi, đau lưng, cảm đột tử, đại tràng, vàng mắt, bệnh trĩ, hóc xương, phụ nữsinh con đẻ ngược, ma chài, bị bỏng… cho hàng trăm lượt người dân từ gia đìnhđến cộng đồng trong thôn, ngoài bản được bà con các khu dân cư yêu mến, kínhtrọng.

Bên cạnh bổn phận chăm sóc cho cộng đồng về thực hành tín ngưỡng dângian, tâm linh văn hóa và chữa bệnh cho người bằng thuốc nam, Ông còn là ngườinắm giữ các di sản về nghệ thuật tranh cắt giấy rất nổi tiếng của người NùngDín. Tranh cắt giấy chủ yếu phục vụ cho nghi lễ tang ma gồm có: cây tiền, nhà táng, và các lễ vật phụ của con cháu dùng để phúng viếng cho người quá cố. Đó là nghệ thuật trang trí rất độc đáo và giàu bản sắc văn hóa tộcngười. Ông cũng là người thực hành và duy trì các nghi lễ “Cúng rừng cấmbang” tại thôn Tùng Lâu mỗi năm 2 lần vào ngày 30 tháng giêng và mùng 2 tháng 7hàng năm trong tết tháng 2 và tết mồng một tháng 7 cổ truyền của người Nùng DínMường Khương. Hướng dẫn các thế hệ con em thực hành, bảo tồn và duy trì hoạtđộng lễ hội cúng rừng của người Nùng. Ngoài ra, Ôngcòn giúp nhân dân bảo tồn và duy trì các món ăn truyền thống trong các nghi lễtrọng đại như lễ cưới, lễ mừng nhà mới, tang ma.

Đặc biệt, bản thân Ông vẫn lưu giữ đầyđủ tri thức về tín ngưỡng dân gian, phong tục tập quán dân tộc... truyền dạycác con cháu về thực hành các nghi thức, diễn xướng dân ca nghi lễ trong các lễtang, giải hạn, trừ tà, phòng ngừa cứu chữa bệnh tật. Từ vốn kho tàng văn hóa dân gian phong phú đó, Ông đã tự nguyện cung cấpthông tin tư liệu tri thức dân gian về tín ngưỡng, phong tục tập quán cho cáccán bộ nghiên cứu, tìm hiểu về đặc sắc văn hóa người Nùng Dín. Từ những tư liệu của Ông, Thạc sỹ Vàng Thung Chúng - cán bộ SởVăn hóa Thể thao và Du lịch Lào Cai đã nghiên cứu chuyên sâu thành các đề tàikhoa học như: Phong tục tâpquán người Nùng Dín Tùng Lâu, dung lượng 180 trang (xuất bản năm 2004); Văn hóa ẩm thực dân gian người Nùng Dín, dung lượng 120trang (được Hội văn nghệ dân gian Việt nam tài trợ năm 2011, đang xuất bản); Những nghi thức trong tang lễ cổ truyền người Nùng Dín,dung lượng 167 trang (được Hội văn nghệ dân gian tài trợ 2012, đang xuất bản); Mo tang lễ cổ truyền người Nùng Dín, dung lượng 200 trang(được Hội văn nghệ dân gian Việt Nam tài trợ, đang đưa vào kế hoạch xuất bản2015) và gần 50 bài viết giới thiệu về văn hóadân gian người Nùng Dín đăng tải trên các báo chí chuyên ngành từ địa phươngđến trung ương.....

Từ những cốnghiến và những thành tựu ông đóng góp cho công tác bảo tồn và phát huy giá trịvăn hóa phi vật thể của người Nùng Dín tỉnh Lào Cai, năm 2015, Ông đã vinh dựđược Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu cao quý Nghệ nhân ưu tú. Đó là niềmvinh dự và tự hào của cả cộng đồng dân tộc Nùng ở Lào Cai, đồng thời cũng làniềm động viên tinh thần lớn lao đối với nghệ nhân để tiếp tục cống hiến nhiềuhơn nữa cho sự nghiệp bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. 

Nguyễn Thị Minh Tú






Thống kê truy cập
  • Đang online: 1
  • Hôm nay: 1
  • Trong tuần: 1
  • Tất cả: 1
Đăng nhập