Trong những năm qua, thực hiện chỉ đạo, hướng dẫn chuyên môn của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Mường Khương đã tham mưu huyện Ủy, HĐND- UBND ban hành nhiều chương trình, Đề án trọng tâm về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, điển hình là Nghị Quyết số 04-NQ/HU ngày 24/7/2012 của huyện ủy Mường Khương về “Cải tạo các phong tục tập quán lạc hậu và chống thả rông gia súc giai đoạn 2012 - 2015”; Đề án số 13 “Xây dựng nếp sống văn hóa ở khu dân cư giai đoạn 2011 -2015”; Kế hoạch số 947/KH-UBND ngày 02/10/2008 của UBND huyện Mường Khương về việc xây dựng Quy ước gia đình văn hoá và làng bản văn hoá, trong đó đưa nội dung thực hiện nếp sống văn minh là một trong những tiêu chí trọng tâm của quy ước.

Theo đó, các quy định về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang đã được các ban, ngành, đoàn thể quan tâm chỉ đạo, tuyên truyền sâu rộng đến cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân, đưa nội dung thực hiện nếp sống văn minh vào nội dung quy ước, hương ước khu dân cư. Chính quyền xã đã tham gia vận động nhân dân ký cam kết thực hiện quy ước, hương ước nhằm đảm bảo các nội dung được triển khai tới từng người dân và hộ gia đình đã tác động mạnh mẽ đến sự chuyển biến về nhận thức và hành động của người dân.

Nếu như trước đây, việc tổ chức lễ cưới, lễ tang của các dân tộc còn bộc lộ nhiều hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan như: trong cưới xin các dân tộc thường phải thực hiện nhiều tủ tục rườm rà như đánh tiếng, làm mai mối, dặm ngõ, ăn hỏi rồi mới làm lễ cưới, thách cưới cao, giết mổ nhiều gia súc, gia cầm, tổ chức ăn uống  linh đình nhiều ngày, nạn tảo hôn, kết hôn không đăng ký, kết hôn cận huyết thống; trong tang lễ các dân tộc thiểu số thường mời thầy cúng về làm lễ dài ngày, giết mổ gia súc cúng tế, đặc biệt có dân tộc có hiện tượng không cho người chết vào áo quan.v.v. đã ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của địa phương.

Trải qua hơn 10 năm thực hiện Chỉ thị 27-CT/TW ngày 12/01/1998 của Bộ Chính trị và Quyết định 308/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, đặc biệt là thực hiện Nghị quyết số 12/2002/NQ-HĐND ngày 27/6/2002 của Hội đồng nhân dân tỉnh Lào Cai và Quyết định số 305/2002/QĐ-UBND ngày 26/7/2002 Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai về quy định thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, lễ hội và sinh hoạt tín ngưỡng tại nơi thờ tự trên địa bàn tỉnh Lào Cai, việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội trên địa bàn tỉnh Lào Cai đã có những chuyển biến rõ nét. Theo số liệu báo cáo thống kê tổng kết 10 năm thực hiện Quyết định 308/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tổng số đám cưới (tính từ năm 2005 đến hết quý I/2015) toàn huyện có 3.464 đám cưới thì có 41 trường hợp tảo hôn (năm 2012, có 9, năm 2013, năm 2015 có 27 cặp), không còn hiện tượng kết cận huyết. Các đám cưới đã được tổ chức theo hướng đơn giản, tiết kiệm, trang trọng, vui tươi, lành mạnh, tiết kiệm theo đúng quy định của Luật hôn nhân và gia đình, phù hợp với tập quán, truyền thống văn hóa của địa phương và hoàn cảnh mỗi gia đình. Các thủ tục đám cưới được tổ chức đơn giản, gọn nhẹ, không còn tình trạng thách cưới cao, trang phục cô dâu, chú rể theo nghi lễ truyền thống dân tộc.

 Việc tang: Việc tổ chức tang lễ có chuyển  biến rõ nét nhất: từ năm 2005 đến 2015 tổng số đám tang trên địa bàn là 1.551 đám, có 1.549 đám thực hiện đúng quy định (02 đám để dài ngày); kết quả trên cho thấy ý thức chấp hành quy ước, hương ước và quy định của nhà nước đã khá rõ nét. Việc tổ chức tang lễ được tiến hành theo đúng quy định. Các thôn bản, tổ dân phố đều thành lập ban tang lễ, phát huy tính tương trợ, đoàn kết, lễ tang được tổ chức trang nghiêm, chu đáo, tiết kiệm, đảm bảo vệ sinh môi trường. Ở các thôn, bản vùng sâu, vùng xa các hủ tục lạc hậu của các dân tộc từng bước được xoá bỏ, mặc dù vẫn xem ngày, chọn giờ và thực hiện các nghi lễ theo phong tục nhưng đã cải tiến để giảm thời gian tổ chức đám tang, chôn cất theo quy định.

+ Về lễ hội, mỗi năm trên địa bàn huyện Mường Khương diễn ra nhiều lễ hội, chủ yếu là lễ hội của các dân tộc thiểu số. Trong đó, có lễ hội được tổ chức định kỳ hằng năm như lễ hội Say Sán ở Pha Long- Mường Khương và nhiều lễ hội tín ngưỡng dân gian dân tộc khác như: Lễ cúng rừng người Thu Lao, Phù Lá ở Tả Gia Khâu..đều đảm bảo đúng quy định, không có hiện tượng mê tín dị đoan. Đặc biệt, huyện Mường Khương có 02 lễ hội đã Bộ Văn hóa, TT&DL công nhận là di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia, gồm: Tết “Sử Giề Pà” của người Bố Y Nghề “Chàng Slaw” của người Nùng Dín là niềm vinh dự của đồng bào các dân tộc trên địa bàn huyện.