Lào Cai tăng cường và phát huy nguồn lực, cơ chế chính sách thực hiện Nghị quyết 33 về “Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”
Gắn với mục
tiêu xây dựng, phát triển văn hóa và con người Lào Cai theo hướng toàn
diện đồng thời cụ thể hóa giải pháp “Tăng cường nguồn lực đầu tư cho các lĩnh vực hoạt động văn hóa” để
thực hiện Nghị quyết 33-NQ/TW ngày 9/6/2014 của BCH Trung ương (khóa XI) về
“Xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển
bền vững đất nước”, trong 5 năm qua (2014-2019), tỉnh Lào Cai đã tập trung tăng
cường và phát huy các nguồn lực, cơ chế chính sách để triển khai thực hiện
Nghị quyết qua đó
tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển văn hóa, con người Lào Cai góp phần tạo ra sức mạnh nội sinh cho phát triển bền vững.
Thực hiện chỉ đạo của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh
với nhiệm vụ đặt ra là “đánh giá nghiêm
túc, đầy đủ, chính xác các nguồn lực, cơ chế chính sách đã có về văn hóa từ đó
đề ra giải pháp cụ thể nhằm tiếp tục bổ sung, ban hành các chính sách mới phù hợp
với yêu cầu thực tiễn”, trong 5 năm qua các sở, ngành trong tỉnh đã tham
mưu cho HĐND tỉnh ban hành các Nghị quyết:
Nghị quyết số 35/NQ-HĐND ngày 11/12/2015 về chính sách hỗ trợ xây dựng nhà văn
hóa cộng đồng khu dân cư trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2016-2020; Nghị
quyết số 62/2016/NQ-HĐND ngày 18/7/2016 về nội dung, mức chi đối với vận động
viện, huấn luyện viên thể thao và các giải thi đấu thể thao trên địa bàn tỉnh
Lào Cai, giai đoạn 2016-2020; Nghị quyết số 63/2016/NQ-HĐND ngày 18/7/2016 về
cơ cấu và mức thưởng Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật, Giải thưởng Báo chí Lào
Cai; Nghị quyết số 64/2016/NQ-HĐND ngày 18/7/2016 về định mức hoạt động và một
số mức chi đặc thù đối với Đội tuyên truyền lưu động và Đội nghệ thuật quần
chúng cấp tỉnh, cấp huyện thuộc tỉnh Lào Cai; Nghị quyết số 20/2017/NQ-HĐND ngày 08/12/2017 ban hành quy định về một số chính sách khuyến
khích xã hội hóa đối với các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy
nghề, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường trên địa bàn tỉnh Lào Cai; Nghị quyết
số 04/2018/NQ-HĐND ngày 21/6/2018 quy định mức chi hỗ trợ thực hiện Cuộc vận động
“Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh” đối với Ủy ban Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã và Ban công tác Mặt trận khu dân cư trên địa bàn tỉnh
Lào Cai. Theo đó, UBND tỉnh cũng ban hành hàng loạt văn bản về triển khai thực hiện các nghị quyết của
HĐND tỉnh. Nhìn chung, các văn bản được ban hành đã tạo điều kiện quản lý thống nhất các hoạt động văn hóa, đẩy mạnh
xã hội hóa các hoạt động văn hóa đi đôi với yêu cầu quản lý văn hóa bằng pháp
luật đáp ứng tình hình thực tiễn. Nhiều văn bản chính sách có tác động trực tiếp
đến đội ngũ những người làm văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao như quy định về
giải thưởng, mức thưởng trong lĩnh vực văn học nghệ thuật, báo chí, thể dục thể
thao ... đã được điều chỉnh tăng phù hợp với tình hình thực tế (điển hình là QĐ
số 34/QĐ-UBND và Quyết định số 90/2016/QĐ-UBND của UBND tỉnh ). Kết quả của việc áp dụng các văn bản trên trong 5 năm qua là trong lĩnh vực văn học nghệ thuật đã có hơn 200 tác giả, tác phẩm đạt giải của Giải thưởng văn học nghệ thuật
hàng năm và Giải thưởng Phan Xi Păng. Các tác giả đạt giải cao tại các cuộc
thi cấp trung ương, các nghệ sĩ, diễn viên của Đoàn
Nghệ thuật Dân tộc tỉnh đạt huy chương tại Liên hoan nghệ thuật Ca Múa Nhạc
chuyên nghiệp toàn quốc (năm 2015 và 2017) và các em thiếu nhi đạt huy chương tại
Liên hoan Giai điệu Sơn ca năm 2015... đã được hưởng chế độ khen thưởng theo các quyết định trên của UBND tỉnh. Trong lĩnh vực thể thao, nhiều huấn
luyện viên, vận động viên đạt thành tích cao tại các đại hội, giải thi đấu thể
thao cấp quốc gia, khu vực, châu lục và thế giới cũng đã được khen thưởng (gần
đây nhất là tặng tiền thưởng cho huấn luyện viên, vận động viên đạt thành tích
tại Giải vô địch cử tạ thế giới năm 2018). Qua đó có tác dụng to lớn trong việc động viên, kích thích phát huy tài năng
sáng tạo, cống hiến của đội ngũ văn nghệ sĩ, huấn luyện viên, vận động viên…
trong tỉnh.
Bên cạnh việc xây dựng và ban hành các cơ chế chính sách nhằm cụ
thể hóa Nghị quyết 33 trên địa bàn tỉnh, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo Sở Kế hoạch
và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Sở Tài chính, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch
tham mưu cân đối bố trí ngân sách nhà nước
hàng năm cho lĩnh vực văn hóa; lồng ghép và huy động các nguồn lực phát
triển văn hóa, đặc biệt là đầu tư xây dựng một số thiết chế văn hóa trọng điểm
cấp tỉnh, cấp huyện. Giai đoạn 2014 – 2018, tổng kinh phí ngân sách nhà nước bố
trí thực hiện Nghị quyết 33 là 237.389 triệu đồng trong đó ngân sách địa phương
là 157.975 triệu đồng; kết hợp lồng ghép nguồn vốn của nhiều chương trình, dự
án để xây dựng và phát triển nhà văn hóa như chương trình mục tiêu quốc gia về
văn hóa, chương trình xây dựng nông thôn mới, chương trình mục tiêu quốc gia giảm
nghèo bền vững, nguồn vốn thực hiện Nghị quyết số 37-NQ/TW ngày 01/7/2004 của Bộ
Chính trị khóa IX, nguồn vốn viện trợ nước ngoài.... Kết quả, hiện
nay trên địa bàn tỉnh đã có 86/164 xã, phường, thị trấn có nhà văn hóa; 22/164 xã, phường, thị trấn có phòng tập luyện thể dục thể thao; 77/164 xã, phường, thị trấn có mặt bằng, sân chơi thể thao đơn giản. Có 1.479 nhà văn
hóa - khu thể thao khu dân cư (thôn - tổ dân phố); 01 Cung thiếu nhi cấp tỉnh và 03 Nhà thiếu nhi cấp huyện; 02 nhà văn hóa - khu thể thao phục vụ công nhân, người lao động. Đối với các công trình văn hóa cấp
tỉnh, sau khi được đầu tư hoàn thành và đưa vào sử dụng đã tạo
điều kiện thuận lợi trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động văn hóa.
Tại nhà văn hóa đa năng tỉnh Lào Cai, Rạp chiếu phim từ khi khánh thành và hoạt
động (tháng 6/2016) đến nay đã tổ chức hơn 1000 buổi chiếu, doanh thu trên 1,8
tỷ đồng, thu hút hơn 40.000 lượt khán giả; Thư viện tỉnh trung bình mỗi năm phục
vụ hơn 280.000 lượt độc giả. Nhà Bảo tàng tỉnh lưu giữ, trưng bày, bảo quản gần
15.000 tư liệu, hiện vật thu hút 25.000 lượt khách tham quan, đáp ứng nhu cầu
nghiên cứu, học tập của nhân dân.
Ngoài ra, trong lĩnh vực bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, UBND tỉnh Lào Cai đã ban
hành Quyết định số 1588/QĐ-UBND ngày 09/5/2017 phê duyệt Dự án “Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa
phi vật thể Quốc gia trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2017-2020”. Trong
đó đặt trọng tâm vào việc bảo tồn và phát huy giá trị của các di sản phi vật thể
quốc gia, gắn các di sản văn hóa với phát triển du lịch. Kết quả đến nay, công
tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc đã đạt được nhiều kết
quả tích cực, nổi bật nhất là kết quả trong việc sưu tầm, kiểm kê di sản văn hóa các dân tộc; công tác tôn vinh nghệ nhân; phục dựng và lập hồ sơ khoa học đề nghị công
nhận di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; trùng tu tôn tạo các di tích lịch sử
- văn hóa gắn với với mục
tiêu “biến di sản thành tài sản”. Ngoài ra, gắn với
triển khai chương trình hành động số 148-CTr/TU của BCH Đảng bộ tỉnh khóa XV thực hiện Nghị quyết số 08-NQ/TW của Bộ Chính
trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, UBND tỉnh đã ban
hành Quyết định số 1092/QĐ-UBND ngày 11/4/2018 về việc định kỳ tổ chức lễ hội
và các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch hằng năm trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Quyết định được ban hành đã tạo điều kiện thuận lợi cho các địa phương đầu
tư nguồn lực, thực hiện tốt công tác quản lý và tổ chức lễ hội qua đó giữ gìn
và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, phát triển sản phẩm du lịch, quảng bá văn
hóa Lào Cai. Lễ hội bốn mùa đã dần trở thành thương hiệu nổi tiếng của văn hóa,
du lịch Lào Cai.
Phát triển văn hóa, xây dựng con người là một thành tố quan trọng, góp phần
trực tiếp, cơ bản và lâu dài cho sự phát triển bền vững của đất nước. Chương
trình hành động số 201 ngày 15/9/2014 của BCH Đảng bộ tỉnh khóa XIV thực hiện Nghị quyết số
33-NQ/TW đã xác định “Coi trọng
và thực hiện đồng bộ giữa nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội với xây dựng văn
hóa, con người Lào Cai”. Hy vọng rằng những nỗ lực và kết quả về tăng cường nguồn lực, cơ chế chính sách thực hiện Nghị quyết
33 sẽ tiếp tục được phát huy hơn nữa với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị
và toàn xã hội góp phần đưa văn hóa ngày càng trở thành “sức mạnh nội sinh” phục
vụ đắc lực công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển tỉnh Lào Cai.
Đinh Phương