Du lịch Lào Cai vươn tầm quốc tế

Du lịch Lào Cai đã có những bước phát triển mang tính “đột phá”, duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Đến hết 6 tháng đầu năm 2019, Lào Cai đã đón trên 2,9 triệu triệu lượt khách du lịch, tăng 12,4% so với cùng kỳ 2018, trong đó đón gần 460 nghìn lượt khách du lịch quốc tế, tổng thu từ khách du lịch ước đạt trên 11,2 nghìn tỷ đồng bằng khoảng 803% so với cùng kỳ 2018.

 Phát triển kinh tế du lịch cũng thúc đẩy sự phát triển của các ngành khác như giao thông vận tải, bưu chính viễn thông, văn hóa, sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ... Du lịch đã góp phần nâng cao mức thu nhập bình quân cho người dân trong Tỉnh, đặc biệt là đồng bào các dân tộc thiểu số; giải quyết việc làm (16.851 người tham gia hoạt động trong lĩnh vực du lịch); chuyển dịch cơ cơ cấu kinh tế của tỉnh và các địa phương, mở rộng giao lưu giữa các vùng, miền trong nước và nước ngoài. Phát triển du lịch luôn được xác định gắn kết chặt chẽ với việc giữ gìn và phát huy bản sắc, truyền thống văn hóa, lịch sử của các dân tộc; bảo vệ cảnh quan, môi trường, trật tự an toàn xã hội.

Thời gian qua, du lịch Lào Cai được truyền thông quốc tế đánh giá và xếp hạng cao: Sa Pa luôn nằm trong Top 10 điểm du lịch hấp dẫn nhất Đông Nam Á, Top 9 điểm đến được trông đợi nhất của Thế giới và Top 5 điểm đến hấp dẫn nhất của Việt Nam. Gần đây nhất, Kênh truyền hình National Geopraphic (Mỹ) đã bình chọn Hoàng Liên Sơn -  Sa Pa đứng thứ 7 trên tổng số 28 điểm đến hấp dẫn nhất thế giới năm 2019, và là điểm đến hấp dẫn nhất Đông Nam Á năm 2019.  Trong năm 2017, mạng du lịch lớn nhất thế giới Trip Advisor (Mỹ) công bố danh sách 71 địa điểm hấp dẫn của Việt Nam được du khách bình chọn đến thăm. Trong đó, Lào Cai có 3 điểm được bình chọn: Sa Pa (thứ 10), thành phố Lào Cai (thứ 24), Bắc Hà (thứ 51). Chợ văn hóa Bắc Hà đã được tạp chí  Serendib (SriLanka) giới thiệu là 1 trong10 chợ hấp dẫn nhất ở Đông Nam Á.  Ruộng bậc thang Sapa được tạp chí du lịch Travel and Leisure (Mỹ) bình chọn là 1 trong 7 ruộng bậc thang đẹp, kỳ vĩ nhất châu Á và thế giới… Những đánh giá xếp hạng của truyền thông về các điểm đến của du lịch Lào Cai đã khẳng định được vị trí của du lịch Lào Cai trên phạm vi Quốc gia, khu vực và Quốc tế.

Cơ hội của Du lịch Lào Cai

Lợi thế về vị trí địa kinh tế, địa chính trị, địa văn hóa; nằm trên tuyến giao thông huyết mạch, là cửa ngõ của khu vực ASEAN trong tiến trình đi vào khai thác miền Tây Trung Quốc và là cửa ngõ của Vân Nam để tiến ra Biển Đông, Lào Cai có cơ hội thuận lợi để đón lượng khách lớn từ Trung Quốc đi du lịch tại các điểm du lịch ở Việt Nam cũng như các quốc gia khác trong khu vực và đón khách quốc tế từ các nước đến Lào Cai và sang vùng Tây Nam Trung Quốc. Bên cạnh đó, cặp cửa khẩu quốc tế Lào Cai - Hà Khẩu là cặp cửa khẩu duy nhất giữa Việt Nam và Trung Quốc hội tụ đủ các loại hình vận tải, như đường sắt, đường bộ, đường thủy và tương lai là đường hàng không. Đây cũng là điều kiện để Lào Cai phát triển loại hình du lịch biên giới, du biên mậu, du lịch cửa khẩu.

Tài nguyên du lịch đa dạng, phong phú là nguồn lực để Lào Cai xây dựng các sản phẩm du lịch đặc sắc. Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ với đỉnh Fansipan - Nóc nhà Đông Dương, đỉnh Ky Quan San, vùng đất “mây” Ý Tý, Cao nguyên trắng Bắc Hà, khí hậu mát mẻ rất thuận lợi cho phát triển du lịch nghỉ dưỡng, sinh thái và khám phá, mạo hiểm. Với hệ thống động thực vật phong phú trong đó có những loài quý và hiếm, vườn Quốc gia Hoàng Liên có giá trị về đa dạng sinh học; khí hậu phù hợp phát triển nông nghiệp, cây ôn đới, nhiệt đới…là những tiềm năng để khai thác phát triển sản phẩm du lịch khám phá, nghiên cứu, trải nghiệm, du lịch nông thôn, du lịch nông nghiệp độc đáo, hấp dẫn gắn với xóa đói giảm nghèo. Chất liệu quý từ hệ thống di sản văn hóa dân tộc đa dạng, phong phú, sắc thái văn hóa đặc sắc của 25 nhóm ngành dân tộc anh em đã hình thành nên hệ thống các sản phẩm du lịch mang tính đặc thù như: ruộng bậc thang, chợ phiên, trình diễn nghề thủ công, các lễ hội văn hóa…

Trong khuôn khổ hợp tác giữa tỉnh Lào Cai và Vùng Nouvelle Aquitaine, Bảo tàng tỉnh đang được thiết kế trở thành một điểm du lịch đặc sắc của thành phố Lào Cai thu hút khách du lịch trong khu vực và quốc tế; nhà du lịch Sa Pa, Nhà du lịch Bắc Hà (Dinh Hoàng A Tưởng) được thiết kế thành trung tâm thông tin du lịch và diễn giải văn hóa. Đây là những sản phẩm du lịch có chất lượng cao, có giá trị định vị cho thương hiệu của du lịch Lào Cai.

Du lịch Lào Cai còn có những điều kiện thuận lợi khác để phát triển thành ngành kinh tế quan trọng, mũi nhọn của tỉnh. Đó là thống giao thông tương đối đồng bộ với đầy đủ hệ thống đường bộ, đường sắt, đường thủy và tiến tới là đường hàng không. Hệ thống đường giao thông của Lào Cai đang hòa chung vào hệ thống đường giao thông xuyên Á. Hệ thống cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch được quan tâm đầu tư, thu hút nhiều nhà đầu tư chiến lược. Đã có trên 20 dự án đầu tư quy mô lớn vào hệ thống khách sạn, khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi giải trí cao cấp, trong đó tập trung nhiều ở Khu du lịch quốc gia Sa Pa. Lào Cai cũng có môi trường chính trị ổn định, an ninh an toàn,  đây là những yếu tố quan trọng để tạo điều kiện cho hoạt động du lịch phát triển.

Tiếp cận nhanh với sự phát triển của công nghệ 4.0, Lào Cai đang quan tâm triển khai ứng dụng và sử dụng bộ giải pháp du lịch thông minh về quản lý lưu trú, ứng dụng du lịch thông minh trên Smart Phone.

Thách thức của du lịch Lào Cai

Cùng với những cơ hội lớn để du lịch Lào Cai cất cánh, Lào Cai cũng đối mặt với những thách thức không nhỏ. Lợi thế về vị trí cửa ngõ, đường biên giới trải dài cũng tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định về an ninh quốc phòng. Sự đa dạng hóa luồng khách quốc tế tạo nên sự phát triển cho du lịch nhưng cũng đặt ra những vấn đề về đảm bảo an ninh, chính trị.

Sự phát triển quá “nóng” về du lịch, nhất là lượng khách nội địa đặt du lịch Lào Cai phải đối mặt với tình trạng tắc nghẽn giao thông cục bộ, sự quá tải ở các nhà hàng, khách sạn, cơ sở dịch vụ,.... nguy cơ biến đổi về chất của khách du lịch  với sự gia tăng của lượng khách có khả năng chi trả thấp (khách du lịch đại chúng), nguy cơ giảm khách du lịch thu nhập cao, khách quốc tế; vấn đề đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Việc khai thác tài nguyên du lịch một cách ồ ạt dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường sinh thái và mai một di sản văn hóa truyền thống. Các loại thực vật, động vật từ rừng được khai thác quá mức để phục vụ cho nhu cầu của khách du lịch đã dẫn đến việc mất dần đi hệ động, thực vật của rừng; việc xây dựng các khu nghỉ dưỡng, khu vui chơi làm giảm diện tích, nguồn tài nguyên rừng. Khai thác di sản văn hóa để phục vụ du lịch cũng xuất hiện hiện tượng “thương mại hóa” văn hóa, lai căng văn hóa.

Nạn đeo bám, chèo kéo khách du lịch tạo nên hình ảnh không đẹp về du lịch Lào Cai. Nguồn nhân lực du lịch còn thiếu và yếu, nhất là nhân lực chất lượng cao. Đây là những khó khăn lớn cho du lịch Lào Cai trong quá trình triển khai, tổ chức các hoạt động du lịch mang tính chuyên nghiệp, hiện đại. Chất lượng của các đơn vị lữ hành du lịch và đội ngũ hướng dẫn viên còn hạn chế. Hoạt động của các hiệp hội du lịch chưa thực sự phát huy hiệu quả. Các doanh nghiệp du lịch ở Lào Cai đang thiếu vắng vai trò của một “nhạc trưởng” để dẫn dắt các doanh nghiệp trong bối cảnh hội nhập và phát triển.

Tranh thủ cơ hội, đẩy lùi thách thức, xây dựng du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn

Xây dựng Du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn là mục tiêu mà Đảng bộ tỉnh Lào Cai đã đưa ra từ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIV, đến đại hội  Đảng bộ lần thứ XV, du lịch được xác định là khâu “đột phá” để tạo nên sự phát triển đồng bộ về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của toàn tỉnh. Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 08-NQ/TW, tỉnh đặt mục tiêu xây dựng Lào Cai thành điểm du lịch hấp dẫn nhất của vùng Tây Bắc, là một trong những trọng điểm du lịch của Việt Nam, là một trung tâm du lịch lớn của quốc tế. Để thực hiện được mục tiêu trên, đòi hỏi phải tiến hành đồng bộ các nhiệm vụ và giải pháp sau:

Một là, tuyên truyền nâng cao nhận thức, tư duy về phát triển du lịch  trong các cấp, ngành, địa phương và trong toàn xã hội; trong đó xác định du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, có tính liên ngành.

Hai là, cơ cấu lại ngành du lịch theo hướng bền vững, bảo vệ môi trường, phát triển cả chiều rộng và chiều sâu; xác định thị trường khách du lịch trọng tâm, chú trọng sản phẩm du lịch chất lượng, giá trị cao; củng cố, phát triển hệ thống sản phẩm và điểm đến du lịch; cơ cấu lại nguồn nhân lực du lịch, doanh nghiệp du lịch; đẩy mạnh kết nối các ngành, lĩnh vực, địa phương, doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cộng đồng hình thành chuỗi giá trị du lịch…; xây dựng ngành du lịch phát triển theo cơ chế thị trường.

Thứ ba là sắp xếp, kiện toàn hệ thống quản lý du lịch. Tăng cường năng lực quản lý nhà nước về du lịch từ tỉnh đến cơ sở. Hình thành hệ thống quản lý các khu, điểm du lịch đồng bộ, chuyên nghiệp, hiệu lực, hiệu quả để thúc đẩy phát triển du lịch bền vững.

Thứ tư là đẩy mạnh liên kết trong phát triển du lịch. Hoạt động liên kết cần được thực hiện theo  các trục dọc và ngang. Đó là liên kết theo lãnh thổ (liên kết trong khu vực Tây Bắc, xây dựng tour du lịch 2 quốc gia, 6 điểm đến....), liên kết quốc tế (kết nối với các điểm du lịch ở Luang Prabang – Lào, Vân Nam – Trung Quốc; đẩy mạnh hợp tác với vùng Nouvelle Aquitaine để xây dựng các sản phẩm du lịch cho Lào Cai...), liên kết giữa các ngành trong tỉnh.

Thứ năm là triển khai đồng bộ các quy hoạch, đề án, chính sách về du lịch như Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Lào Cai, Quy hoạch Khu du lịch quốc gia Sa Pa, Đề án số 03 về phát triển du lịch; xây dựng quy hoạch du lịch tại các huyện, thành phố. Xây dựng và triển khai thực hiện Chính sách hỗ trợ phát triển du lịch Lào Cai; xây dựng các dự án kêu gọi đầu tư phát triển du lịch.

Thứ sáu là tăng cường thu hút đầu tư xây dựng hạ tầng, cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch. Tiếp tục thực hiện các dự án xây dựng cảng hàng không Lào Cai, đường nối cao tốc Hà Nội – Lào Cai đi Sa Pa; quần thể khu du lịch Cáp treo Fansipan; hệ thống nhà vệ sinh đạt chuẩn; hệ thống đường du lịch; bãi đỗ xe; khu vui chơi, giải trí Bản Quan – Bát Xát; các dự án khách sạn, khu du lịch sinh thái…